Dù đi đâu về đâu, mùa đông hay mùa hạ, vẫn “thầm thương trộm nhớ” nhất là bát ốc luộc vỉa hè mỗi khi đi Hà Nội. Đối với ốc thì ăn chẳng thấy ngấy bao giờ, khi no quá có thể xin cô chủ một bát nước luộc ốc thanh thanh, nhàn nhạn: Uống mùa đông thì ấm lòng, uống mùa hè thì mát ruột gan.
Ốc chế biến nói chung và ốc luộc nói riêng từ lâu đã là món ăn dân dã, quen thuộc với người dân không chỉ ở Hà Nội mà còn trên khắp cả nước. Đảo vài vòng qua các con ngõ nhỏ, các khu tập thể, ta có thể bắt gặp ở vỉa hè lớp lớp người từ trẻ đến già đều mê mẩn cái món ăn đơn giản nhưng không hề giản đơn này.
Không như các loại ốc xào hay ốc rang me ở Sài Gòn, ốc luộc Hà Nội đúng kiểu phải là loại ốc vặn, ốc đá hay ốc mít, mà thực khách thường hay gọi dân dã là “ốc to, ốc nhỏ”, luộc với sả và lá chanh, ăn kèm nước mắm gừng cùng ớt, phải nhể ốc bằng gai bưởi hoặc miếng sắt tây tỉa nhọn.
Nghĩ đến ốc luộc, du khách đi Hà Nội có thể ăn hoài không chán: Ốc mới luộc còn nóng hổi, con nào cũng vàng ươm, béo ngậy, ăn vừa có độ giòn và dai chút ít. Mùi sả, mùi lá chanh quyện ốc với nước mắm gừng và ớt, chạm vào đầu lưỡi có chút tê tê, nhưng thơm nồng nàn lan tận xuống đáy họng, đến khi nuốt vào sẽ còn dư tàn vị ngọt nhẹ.
Điểm đặc biệt nhất của các quán ốc luộc Hà Thành chính là bát nước chấm, với mỗi hàng, mỗi tay nghề, người bán lại có gu pha chế riêng biệt, tạo nên cái danh của bao hàng ốc nổi tiếng ở đây. Còn ở Sài Gòn, các hàng có nước chấm ốc pha kiểu đủ vị chanh, đường, muối… thành một thứ nước chấm sánh đặc.
Nhưng ở Hà Nội, bát nước chấm ốc luộc gần như chỉ có những thành phần cơ bản: nước mắm nguyên chất pha thêm chút chanh và gừng, đập ít sả, thái nhỏ lá chanh và ớt tươi. Dặm mỗi thứ một chút, hoà thành cái vị nước chấm chua cay thanh dịu, mà chấm vào thì “nịnh” lưỡi thôi rồi!
Ăn ốc phải ăn bằng tay, lấy hoài, nhể hoài mà không mỏi chút nào. Thi thoảng, người Hà Nội ăn ốc luộc kèm với sả bằm, lá chanh và đôi khi cả dưa leo, củ đậu (củ sắn) nữa. Ngày nay các hàng ốc luộc thường bán thêm cho du khách đi Hà Nội cả nem chua rán, nem lụi, ngao hấp, ốc xào, ngao xào, trứng cút lộn, hải sản rim me… Bàn “nhậu” ấy có thể níu chân những con “mọt ăn” cả buổi chiều, nhưng không lúc nào là thiếu đi nhân vật chính là đĩa ốc luộc với chén nước chấm thanh dịu.
Mùa hè đến, “độc chiếm” từ sáng tới chiều muộn là hơi nóng hầm hập phả ra từ mặt đường hay các toà nhà, trên cao trời thì xanh không một gợn mây. Lắm lúc cả ngày đi học đi làm, chỉ chờ chực đến giờ tan tầm, rủ ngay vài người bạn đi “đá” mấy bát ốc luộc, nem lụi, nem chua… Trời nóng, ốc luộc nóng, ăn vào càng nóng ư? Nhưng không phải vậy, nhẹ nhàng nhể phần thịt ốc ra khỏi vỏ, chấm vào bát nước chấm chua cay nhẹ dịu, đưa vị vào cuống họng thanh mát vô cùng.
Đến khi mùa đông sang, hơi nóng được thay thế bằng những cơn gió buốt tay buốt chân len vào từng góc phố Hà Nội. Nhưng cứ đến hàng ốc luộc thì gió lại dừng, vì ấm quá! Đi ăn ốc mùa đông quả là hợp thời, tạm thoát khỏi cái lạnh lẽo ngoài kia, thu mình trong hàng ốc vỉa hè trên bàn nhựa xanh. Giữa bàn có bát ốc bốc hơi nghi ngút cạnh đĩa nem rán và trứng cút lộn, thế là trọn một bữa ấm lòng.
Không chỉ mùa đông hay mùa hạ mà có lẽ ốc luộc là món ăn hiếm hoi ở Hà Nội hợp để ăn cả 4 mùa. Và ốc luộc cũng là món mà mỗi người có thể tìm thấy một hàng “tủ” ở khắp nơi. Chỉ cần lên Google gõ nhanh dòng chữ “hàng ốc Hà Nội” là sẽ có cả nghìn kết quả cho ra hàng trăm danh sách các-quán-ốc-luộc-phải-thử-1-lần-trong-đời. Nhưng dù có thể, hầu như trong lòng người dân Hà Nội đều có cho mình một quán ốc thân quen, không chỉ vị ốc ngon, mà còn là vì những câu chuyện cũ và người xưa.
“Hàng ốc” đi liền với chữ “vỉa hè” chắc là sự kết hợp cân xứng nhất với độ ngon của một bát ốc luộc đầy ắp. Điều đó cũng tạo nên những đặc trưng rất riêng trong văn hoá ăn uống của người Hà Nội. Ăn ốc là phải từ tốn, “lai rai” thêm dăm ba câu chuyện ngày hôm qua, hôm nay và mai kia nữa. Có bạn bè hẹn hò nơi quán ốc quen ven đường, âu cũng là cái thú đáng để chờ mong.
Và dưới đây là một số quán ốc luộc vỉa hè có tiếng dành cho ai chưa tìm thấy quán quen của riêng mình khi đi Hà Nội nhé:
- Ốc Oanh
Địa chỉ: 18 Hàm Long, q.Hoàn Kiếm, Hà Nội (40.000 – 50.000 VNĐ/bát).
- Ốc Chị Lệ
Địa chỉ: 88 Cửa Bắc, q.Ba Đình, Hà Nội (50.000 VNĐ/bát).
- Ốc Hà Trang
Địa chỉ: 1A Đinh Liệt, q.Hoàn Kiếm, Hà Nội (40.000 – 60.000 VNĐ/bát).
- Ốc Quán
Địa chỉ: 27 Ngô Sĩ Liên, q.Đống Đa, Hà Nội (20.000 – 60.000 VNĐ/bát).
- Phương Ốc
Địa chỉ: 461 Hồng Hà, q.Hoàn Kiếm, Hà Nội (40.000 – 80.000 VNĐ/bát).
- Ốc Bà Câm
Địa chỉ: 5 Tống Duy Tân, Hàng Bông, q.Hoàn Kiếm, Hà Nội (120.000 VNĐ/bát).
- Ốc Ông Thu
Địa chỉ: 56 Hàng Bạc, q.Hoàn Kiếm, Hà Nội (50.000 VNĐ/bát).
8. Ốc Xưởng Phim
Địa chỉ: 4 Thuỵ Khuê, q.Ba Đình, Hà Nội (50.000 – 100.000 VNĐ/bát)
9. Ốc Anh Hói
Địa chỉ: 34 Trần Phú, q.Hoàn Kiếm, Hà Nội (30.000 – 60.000 VNĐ/bát).
