Không cần nguyên liệu cao sang, cơm âm phủ vẫn đủ sức lôi cuốn thực khách ở Huế cũng như khách đi Huế du lịch bằng sự tinh tế và dung hòa trong từng hương vị.
Cố đô Huế nổi tiếng với những dòng sông, ngôi chùa và những bài dân ca trữ tình ngọt ngào. Nhưng nếu có thế thì chẳng đủ khiến du khách quyến luyến mà nền ẩm thực tinh tế và dung dị của thành phố này đã góp phần làm nỗi nhớ thương đong đầy hơn. Các món ăn Huế không cầu kì, sang trọng nhưng mỗi hương vị lại như một lời thì thầm yêu thương gửi đến thực khách. Và ngoài bún bò, bánh bèo, bánh nậm, chè… còn có một cái tên khiến nhiều thực khách phải tìm ăn cho bằng được, đó chính là cơm âm phủ.
Chỉ ngồi nhà mà nghe nói thì có nhiều người lại ngần ngại, e dè bởi sự ma mị của món ăn. Tuy nhiên, có đi và khám phá mới hiểu và thích thú về nguồn gốc và lí do của cái tên này. Có mặt từ rất lâu ở đất Cố đô với độ tuổi cũng hơn 80 năm, đây thực chất là món cơm trộn thập cẩm đặc sắc về hình thức lẫn hương vị.
Vào giai đoạn 1914 – 1918, một doanh nhân thuộc gia đình vọng tộc là Tống Phước Kỷ đã cho mở một quán ăn. Điểm đặc biệt là quán nằm ngay vùng đất hoang sơ, hẻo lánh và có phần tối tăm. Trong quán chỉ có độc nhất một chiếc đèn dầu để thắp sáng và người ta thường ghé sau khi đi xem tuồng, ca múa hay dân lao động về khuya tạt ngang để “dằn” bụng. Thêm vào đó, thực khách chẳng có sự lựa chọn nào ngoài món cơm trộn bình dân. Chính vì sự u ám, hiu quạnh và khác lạ này của quán mà người ta gán cho cái tên “cơm âm phủ” và lưu truyền đến ngày nay.
Khi được phục vụ món ăn, bạn sẽ có chút ngạc nhiên khi chúng có vẻ khác hẳn so với tưởng tượng ban đầu, trông “sáng lạng” và hấp dẫn hơn. Cơm âm phủ truyền thống là một đĩa cơm trắng được bày xung quanh là trứng, thịt, rau củ, tôm cháy, nem chua, chả lụa… để tạo nên một tổng thể hài hòa về màu sắc và hương vị. Bên cạnh đó, chén nước mắm tỏi ớt là phần không thể thiếu để món ăn thêm trọn vẹn.
Phần cơm bình dị, đơn giản nhưng được trang trí khéo léo và hòa hợp các gam màu trông vô cùng bắt mắt. Cơm âm phủ phải chọn loại gạo tơi, khô để khi trộn món sẽ không bị nhão và vón cục. Mỗi nguyên liệu tuy quen thuộc ấy vậy mà kết hợp, đan xen vào nhau mang một hương vị hấp dẫn đến lạ. Giò, thịt đậm đà và thơm lừng góp vị cùng tôm cháy mằn mặn hay trứng chiên mềm béo thơm thơm, lại còn độ giòn tươi của rau củ… tất cả như được dịp bùng tỏa trong vị giác thực khách.
Đĩa cơm đầy, từng hạt cơm ướm đều chút béo của mỡ hành, vị mặn ngọt dung hòa của nước mắm cứ thế mà “nâng niu” khiến người ta ăn mãi không ngán. Có thể nói, cơm âm phủ là một điểm chấm phá độc đáo trong nền ẩm thực đặc sắc của xứ Huế. Không chỉ khiến người ta tò mò từ cái tên mà hương vị của món ăn cũng giao hòa trọn vẹn giữa cái dung dị mà vô cùng tinh tế. Ngày nay, tuy có nhiều địa phương phục vụ cơm âm phủ nhưng chỉ có ở Huế bạn mới cảm nhận được đủ đầy sự đặc sắc mà món ăn này mang lại.
