Nếu đã du lịch Nhật Bản, hẳn không ít người sẽ cảm thấy kỳ quặc đôi chút khi đèn giao thông của đất nước Mặt trời mọc lại là đỏ, vàng, xanh lam chứ không phải đỏ, vàng, xanh lục như thông thường.
Vì sao lại có sự khác biệt kì lạ này nhỉ?
Lí do chính xác cho sự khác biệt này bắt nguồn từ tiếng Nhật, khi mà chỉ có 1 từ dùng để chỉ cả hai màu xanh lam và xanh lục.
Trong quan niệm màu sắc của người Nhật xưa chỉ có 4 màu cơ bản: trắng, đen, đỏ và xanh. Trong đó, màu đỏ dùng để chỉ tông màu nóng nói chung và màu xanh dùng để chỉ tông màu lạnh. Vì vậy, bất cứ vật gì có màu xanh đều được mô tả bằng từ “ao” hay “aoi” – dù cho vật đó có màu xanh lam hay xanh lục.
Dần dà, đến cuối thiên niên kỷ thứ nhất, từ “midori”, có nghĩa là “nảy mầm”, bắt đầu được sử dụng cho màu xanh lục, xanh lá cây.
Tuy nhiên, từ “midori” không được sử dụng phổ biến và đôi khi chìm vào quên lãng.
Năm 1930, giao lộ Hibiya của Nhật có đèn giao thông đầu tiên và nó được đặt là màu xanh lục.
Tuy nhiên, khi hệ thống đèn giao thông phát triển thì người dân nơi đây vẫn cứ quen dùng từ “aoi” để chỉ màu xanh của tín hiệu giao thông đồng ý cho di chuyển.
Tạp chí Reader’s Research của Mỹ có viết: Người dân Nhật Bản đều công khai gọi màu của tín hiệu được phép đi là “aoi” mặc dù khi ấy là màu xanh lục.
Nguyên nhân của cách gọi này một phần vì thói quen và một phần vì họ quan niệm rằng từ “midori” là điều không may mắn, không nên nhắc tới. Cách gọi này thời đó cũng đã gây khá nhiều tranh cãi đối với giới quan chức và các nhà ngôn ngữ học.
Sau đó, thay vì thay đổi mô tả chính thức, nên chính phủ Nhật Bản vào năm 1973 – đã quyết định đổi ánh sáng đèn giao thông từ màu xanh lục sang xanh lam và gắn chặt chẽ với luật pháp quốc tế.
Mặc dù quốc tế có Hiệp ước Vienna về Ký hiệu và Tín hiệu Giao thông năm 1968, nhưng Nhật vẫn chưa ký kết Hiệp ước này nên không có sự ảnh hưởng gì đến giao thông của đất nước khi quyết định thay đổi màu sắc của đèn tín hiệu.
Hiện nay, khi thi giấy phép lái xe, người dân Nhật Bản vẫn phải trải qua bài kiểm tra thị giác bao gồm khả năng phân biệt màu đỏ, vàng và xanh lam chứ không phải là xanh lục.
