Chén đĩa đủ màu sắc cùng nghệ thuật bày trí là những ấn tượng đầu tiên bạn cảm nhận được khi tham gia một bữa ăn cùng người Nhật khi du lịch Nhật Bản.
Ẩm thực của Nhật Bản là sự tổng hòa giữa nhiều yếu tố, từ khâu chọn nguyên liệu, nấu nướng cho đến cách trang trí món, bày biện bàn ăn, thậm chí cả tư thế ngồi thưởng thức. Thông thường, một bữa ăn truyền thống ở đất nước mặt trời mọc sẽ gồm cơm trắng, súp miso, hải sản và một loạt món ăn phụ từ rau củ quả.
Mỗi món ăn khi dọn ra đều được đựng trong một chén riêng biệt. Người Nhật thường ăn nhiều món trong một bữa.
Mỗi mùa sẽ có những sản vật, nguyên liệu đặc trưng. Do đó, tùy theo mỗi mùa mà màu sắc các món ăn sẽ được thể hiện khác nhau. Chẳng hạn, những món ăn mùa xuân sẽ khiến bạn nghĩ về mùi hoa anh đào đang phảng phất đâu đó.
Là một đất nước bao quanh bởi biển, đảo nên nhiều loại hải sản được xem là thành phần quan trọng trong khẩu phần dinh dưỡng. Ngoài ra, các loại rong, tảo biển cũng được sử dụng nhiều trong các bữa ăn người làng chài. Đạm và chất khoáng cần thiết được lấy chủ yếu từ loại thực phẩm này.
Món ăn phổ biến nhất ở Nhật và cũng được nhiều du khách trên thế giới ưa thích là sashimi – cá tươi sống, thái lát được ướp với xì dầu và dùng chung với mù tạt. Bên cạnh đó, sushi cũng được lòng nhiều người vì dễ ăn và đa dạng mùi vị.
Mặc dù mức tiêu thụ gạo của hầu hết hộ gia đình Nhật Bản không cao, gạo vẫn là thực phẩm chủ yếu không thể thiếu trong mỗi bữa ăn. Một bát cơm nóng bao giờ cũng góp mặt trong hầu hết bữa ăn trong các gia đình.
Thịt và những sản phẩm từ sữa cũng thường xuyên được người Nhật sử dụng để thay đổi khẩu vị.
Một trong ba loại súp phổ biến nhất trong bữa cơm là súp đậu hũ, súp rau hải sản và súp nước hầm thịt, và hầu như các món súp này đều được ăn lúc còn nóng mới ngon.
Trong mỗi bữa ăn, người Nhật ít nói chuyện nhưng sẽ mời khách một ly rượu sake, loại rượu truyền thống nổi tiếng. Khoảng thời gian trò chuyện sẽ dành vào sau mỗi bữa ăn. Họ thường bày một bữa tiệc trà để đãi khách hoặc nếu không có khách, đây là thời gian để các thành viên trong gia đình có thể trò chuyện với nhau.
Tiệc trà là nét văn hóa đặc sắc của đất nước hoa anh đào mà bất kỳ ai đến đây cũng nên trải nghiệm một lần. Từng công đoạn từ cho trà vào ấm đến khi chế nước sôi, uống trà đều rất công phu.
Người Nhật không ăn quá nhiều trong một bữa, họ thường có thêm nhiều bữa phụ trong một ngày. Nếu có dịp đứng trong bếp của người Nhật, bạn sẽ cảm nhận được sự tỉ mỉ và chăm chút cho từng món ăn, dù đó là chính hay phụ.