Du lịch Hội An để tìm về những điều giản đơn mà quý giá. Thật vậy, bạn chắc chắn sẽ thích thú khi đi Hội An và vô tình bắt gặp những thức quà mộc mạc đến bất ngờ. Cuộc sống hiện đại đôi khi khiến chúng ta quên lãng đi ký ức một thời của năm tháng xưa khắc khổ, khi mà những viên đường bát rẻ tiền cũng quý vô vàn.
Đường bát là chế phẩm từ đường mía đổ vào khuôn bát. Ở Quế Sơn, Hiệp Đức làng nào cũng có lò đường kiểu “bát” này. Đường bát dễ làm. Mía chặt về ép lấy nước đun sôi chừng 90 độ là đã thành mật.
Mật mía dẻo quẹo, thơm lừng, chỉ hít thở mùi mật thôi cũng có thể say ngất ngư như uống rượu. Mật được cô đặc thành một thứ đường đen đổ ra bát khi đường đang còn ở dạng lỏng. Đợi cho đường khô cũng dùng dao lá mía nậy ra, miếng đường rời khỏi bát như hình cái bát thứ hai.
Người làm đường thường dùng rơm vàng để quấn xung quanh thay cho bao bì giấy gói. Muốn làm cho đường bớt đen, ngoài việc bảo đảm vệ sinh lúc sản xuất kể từ khâu ép lấy nước lúc ban đầu còn có nhiều bí quyết gia truyền mà không lò nào chịu tiết lộ cho nhau. Vị chua của chanh cũng có thể làm cho đường trắng hơn nhưng phương pháp ấy thì ai cũng biết cả. Có dịp du lịch Hội An, bạn phải ghé thăm làng nghề làm đường bát để tận mắt chứng kiến từng công đoạn.
Đường bát thường bán cho người ít tiền nên trắng đen không thành vấn đề miễn là giá rẻ. Đường bát chuyên dùng để nấu chè, kho cá. Khi cần lấy sống dao ghè một miếng là đủ dùng, phần còn lại dễ bảo quản khó chảy miễn là đừng lấy răng ngoạm, nước bọt dính vào sẽ ướt.
Người dân vùng quê miền Trung thường không cần màu mè lại có truyền thống tằn tiện nên dùng đường bát cũng đã là thỏa mãn lắm rối, miễn là có chất ngọt cho nổi cá thêm ngon hay cho nổi chè đỗ đen đậm ngọt. Có người còn thẳng đường cho cháy làm kẹo đắng chế thành nước hàng dùng kho nấu. Ngay cả chuyện ăn đường bát như một thứ kẹo nghe cũng khá thú vị. Cắn nghe một cái “cốp” miếng đường vừa ở dạng bột vừa ăn ở dạng giòn vị ngọt thanh thanh và tan rất lâu trong miệng. Trẻ con thường khoái những miếng đường non cô chưa kỹ, mật mía còn ướt dẻo, mút ăn cú y như kẹo mạch nha. Nhưng đó là cái thích của trẻ con thôi, người làm đường đâu có chiều theo bọn chúng. Chẳng may ra mới có mẻ đường hỏng như vậy đành phải đổ vào nấu lại, bọn trẻ đừng hòng đón đợi cái dịp may bất ngờ khoái khẩu như vậy.
Đây là món đặc sản của du lịch Hội An mà bạn có thể mua làm quà cho người thân, bạn bè.
