Lẩu/canh cá linh bông điên điển
Cá linh và bông điên điển là sự kết hợp kinh điển của ẩm thực miền Tây mùa nước nổi. Cá linh đầu mùa tầm tháng 9-10 là cá linh non, thịt mềm, hầu như không có xương, thịt ngọt. Đúng độ ấy, bông điên điển cũng vào mùa trổ bông, những bông hoa dại màu vàng ươm, vị giòn, bùi. Vị ngọt từ cá linh, chua chua, thơm giòn của bông điên điển chấm với nước mắm mặn pha ớt… tạo nên một món ăn tuyệt tác miền sông nước mà không đâu có được. Tuy nhiên, không phải lúc nào đến miền Tây bạn cũng có thể ăn được món ăn này bởi bông điên điển chỉ có theo mùa, cá linh cuối mùa có nhiều xương hơn, nấu canh, nấu lẩu không còn ngon như trước. Do đó, hãy tranh thủ thời điểm vàng này để thưởng thức món ăn “cộp mác” mùa nước nổi nhé.
Chuột đồng nướng lu
Nếu không phải dân miền Tây, nghe thấy thịt chuột nhiều người sẽ không dám ăn. Nhưng thực tế đây là những chú chuột đồng, chuyên ăn lúa gạo nên không mang nhiều vi khuẩn như chuột cống. Thịt chuột có thể nướng tẩm ướp các loại gia vị như muối ớt, sả… Cách đặc biệt nhất ở miền Tây chính là nướng lu. Chuột để nướng lu phải là những chú chuột đã ăn no lúa chín, béo múp, được làm sạch ruột, cắt móng, rồi tẩm ướp gia vị, sau đó móc từng con vào lu. Vừa quay vừa trở tay, thêm mỡ, thêm nước gia vị, khoảng một tiếng sau thì chuột chín vàng. Thịt thơm, mềm và da rất giòn, ngon.
Cá lóc nướng trui
Cá lóc có thịt chắc, ngọt, xuất hiện nhiều vào mùa nước. Ngoài canh chua cá lóc nổi tiếng, loại nguyên liệu này có thể nướng trui kiểu dân dã mang đậm hương vị đồng quê. Con cá sau khi được làm sạch ruột sẽ được xiên vào que tre, cắm xuống đất rồi phủ rơm lên và đốt. Yêu cầu khó nhất là để cá không bị khét hoặc sống. Phải phủ rơm vừa đủ, rơm ít cá sẽ sống, khi ăn có mùi tanh còn rơm nhiều quá cá khét thì ăn bị đắng. Cá lóc nướng trui ngon nhất khi vừa chín tới, thịt trắng phau được bao bọc bởi lớp vảy cháy xém. Ngon nhất là ăn cuộn bánh tráng, kèm các loại rau thơm, chuối xanh, dưa chuột, khế và chấm nước mắm me.
Bông súng mắm kho
Bông súng cũng là loại nguyên liệu đặc trưng chỉ có ở mùa nước nổi đồng bằng sông Cửu Long. Chúng mọc ở vũng đất trũng, đọng bùn, khi mùa nước về, bông súng trồi lên. Chúng có thể chế biến món ăn sau khi được tước hết lớp vỏ bên ngoài, xắt khúc ngắn và để ráo nước. Mắm dùng để kho thường là cá linh hoặc cá sặc. Mắm phải nấu nước sôi bỏ vào, lọc bỏ xương, bỏ sả bằm, rồi tép, hến hay cá lóc được bỏ vào đúng lúc khi mắm vừa sôi lại. Mắm kho thơm ngon hòa quyện vị cay của ớt, the của sả, ngọt của tép, giòn của bông súng.
Bún nước lèo
Bún nước lèo kết hợp giữa mắm bò hóc, thịt heo quay và các loại rau sống như bắp chuối, rau muống bào nhỏ, bông súng. Nước dùng của bún nước lèo có vị ngọt tự nhiên từ tôm cá, làm dịu bớt mùi mắm. Do đó, ngay cả khi không quen với vị mắm bạn cũng có thể ăn được. Đặc biệt, bún nước lèo còn ăn kèm thịt heo quay bì giòn thơm, thịt ngọt mềm cùng tôm tươi. Đây là đặc sản Trà Vinh nhưng một số nơi ở đồng bằng sông Cửu Long cũng khá phổ biến.
Bánh xèo bông điên điển
Bánh xèo miền Nam có vị khác với bánh xèo miền Trung, trong đó bánh xèo miền Tây cũng có nhiều điểm thú vị, đặc biệt hơn. Đó là vào mùa nước, người ta bổ sung thêm nhân bánh là những bông hoa điên điển đặc trưng. Bột làm vỏ bánh là bột gạo pha với nước cốt dừa cho loãng, thêm chút bột nghệ vào cho bánh được vàng và thơm. Nhân bánh gồm thịt heo xắt miếng nhỏ, ướp gia vị xào cùng bông điên điển vị giòn ngọt. Bánh xèo bông điên điển là tổng hòa của nhiều hương vị rất hài hòa có chua cay của nước chấm, ngọt của tôm thịt, giòn giòn của vỏ bánh, bông điên điển và bùi bùi của mỡ hành. Bánh được ăn với các loại rau trong vườn nhà như: đọt bằng lăng, đọt xoài, đọt điều, lá mơ…
Cá linh kho mía
Cá linh là loại đặc sản ngon đầu mùa nước nổi nên ngoài lẩu cá linh bông điên điển, chúng còn được dùng để chế biến các món khác như cá linh kho tiêu và đặc biệt hơn là kho mía. Thịt cá đẫm vị ngọt tự nhiên của mía, quyện với mỡ hành, tiêu ớt, tạo nên món ăn dân dã mà tuyệt hảo. Đầu cá kho với mía đầu cá sẽ rất mềm, có thể ăn được. Cây mía, róc bỏ vỏ, chẻ nhỏ để dưới đáy nồi, rồi cho cá, nước dừa xiêm vào ngập xâm xấp, để lên bếp đun với ngọn lửa riu riu cho đến khi nước dừa rút cạn, cá chín, xương mềm rục là được. Cuối cùng, người ta cho thêm vào một ít tiêu xay, vài trái ớt hiểm chín để hoàn thành món ăn.
Gỏi sầu đâu cá sặc
Món gỏi sầu đâu là món ăn của người Campuchia sau đó du nhập vào các tỉnh biên giới như An Giang, Kiên Giang và trở thành món ăn của nhiều gia đình miền Tây. Hoa và lá non của cây sầu đâu để được dùng để làm gỏi, chúng có vị đắng nên cần chần qua để giảm vị.
Người ta sử dụng khô cá sặc nướng xé nhỏ, thịt ba chỉ luộc chín cắt miếng và dưa leo rửa sạch bàu mỏng, ớt thái mỏng để trang trí cho món thêm đẹp mắt. Sau khi nguyên liệu được chuẩn bị xong, trộn tất cả với nhau, rưới đều nước mắm ớt tỏi pha chua ngọt lên trên, rồi trộn lại thật đều một lần nữa cho gia vị thấm trước khi bày ra đĩa. Một thành phần quan trọng làm nên vị ngon lạ cho món chính là nước mắm me chua ngọt để chấm cùng. Sự hài hòa của các vị chua, cay, mặn, ngọt khiến món ăn trở nên hấp dẫn.
Ba khía muối
Hình cảnh con ba khía rất thân quen với người dân vùng sông nước miền Tây và đã đi vào bữa cơm thân thuộc của nhiều gia đình miền sông nước. Về bí quyết để chọn ba khía ngon, người ta thường bẻ ngoe, nếu thấy đầy thịt là ngon, còn ngoe trống rỗng là ba khía muối lâu ngày tiêu hết thịt hay còn gọi là bị bủng. Ba khía muối là đặc sản nổi tiếng ở Bạc Liêu. Ba khía được gỡ bỏ vỏ, trộn đều với tỏi ớt, đường và chanh, chỉ đợi tầm 30 phút cho ngấm là ăn được. Món ăn đẫm vị ngọt của đường, vị chua của chanh, vị cay nồng của tỏi ớt, chỉ cần ăn với cơm trắng cũng đủ ngon.
