Chợ na Đồng Bành (huyện Chi Lăng, Lạng Sơn) họp từ 4h sáng đến 12h trưa. Cứ vào thời điểm này hằng năm, khi na chín rộ, nơi đây mỗi ngày hội tụ hàng trăm tấn na của 8 xã trên địa bàn. Lượng na mang vào chợ chiếm khoảng 40% lượng na toàn huyện, bởi nhiều lái buôn hàng ngày đã trực tiếp vào tận vườn để mua.
Trước kia cứ đến mùa na, chợ lại họp hai bên mặt đường quốc lộ, gây ảnh hưởng an toàn giao thông. Tuy nhiên, đầu tháng 8, chợ đã được đưa vào quy hoạch giúp người dân và lái buôn thuận tiện thu mua.
Na Chi Lăng nổi tiếng với hương thơm, quả to, vị ngọt thanh bởi thổ nhưỡng và khí hậu đặc trưng. Quả na bắt đầu được trồng vào những năm 1960 trên các dãy núi đá vôi. Giờ đây, huyện Chi Lăng đang đẩy mạnh vùng trồng na sạch đạt tiêu chuẩn VietGap và GlobalGap. Na khi mở mắt nhưng vẫn còn cứng sẽ được thu hoạch để mang xuống chợ.
Người dân đưa na xuống chợ để bán buôn, mỗi sọt na như vậy nặng từ 20 đến 25 kg. Giá na đầu mùa dao động từ 30.000 đến 80.000 đồng/kg.
Tất cả đều được bán buôn, bán vo chứ không bán lẻ.
Chợ na hội tụ những quả na”khủng” có cân nặng từ 600 gram đến 1 kg. Những quả na này thuộc hàng hiếm, nên phải may mắn mới được tận mắt chiêm ngưỡng. Chợ hầu hết là đồng bào người dân tộc Tày, Nùng bán na nên giá không bị chênh lệch, không bị nói thách.
Với danh tiếng của na Chi Lăng khiến lái buôn từ khắp nơi trên cả nước đổ về thu gom. Na được xuất đi các tỉnh thành trong cả nước và Trung Quốc, trong đó thị trường Trung Quốc tiêu thụ tới 80% sản lượng. Việc phân loại na tốn khá nhiều thời gian, nên các lái buôn sau khi gom được hàng phải thuê nhiều nhân công để ngồi phân loại. Na thường chia làm hai loại, na bi (dưới 200 gram) và na lớn.
Tại chợ còn có nhiều dịch vụ “ăn theo” như đóng na vào thùng để xuất đi, thu gom na, mang vác…
8h sáng, người dân bắt đầu chuyển na bằng tời để mang xuống chợ bán. Chợ na Đồng Bành họp hằng ngày, nằm trên đường quốc lộ 1A nên rất dễ bắt gặp.
Từ Hà Nội, đường đi tới xứ na Chi Lăng rất thuận tiện, khoảng 100 km. Nếu không đi xe riêng, bạn có thể bắt xe khách, khởi hành từ bến Giáp Bát, Mỹ Đình hoặc Yên Phụ, 30 phút có một chuyến. Thời gian di chuyển khoảng 2,5 tiếng. Bạn nhớ dặn bác tài cho dừng ở chợ na Đồng Bành (cách trung tâm TP Lạng Sơn khoảng 50 km).
Ngoài ra, bạn có thể trải nghiệm đi hái na cùng người dân và thưởng thức những quả na chín cây tươi ngon. Nếu vậy, bạn phải có mặt từ trước 5h sáng tại thị trấn Đồng Bành, Đồng Mỏ, Ải Chi Lăng, thung lũng dốc Lân Đáy rồi cùng người dân leo lên các dãy núi đá voi dựng đứng, đi theo đường mòn. Bạn có thể bắt gặp người dân tại bất kỳ vườn na nào đang hái na, người dân ở đây thân thiện và sẵn sàng mời bạn ăn no na trên núi trước khi ra về.