Xem thêm: Kinh nghiệm phượt Pù Luông 3 ngày, 2 đêm “không đi đừng tiếc”
Pù Luông có thể được đi vào bằng cả hai đường, từ Thanh Hóa sang hay từ Hòa Bình tới. Đường 15C chạy xuyên suốt toàn bộ khu bảo tồn, từng là đường huyết mạch phục vụ dân công tiếp tế chiến dịch Điện Biên Phủ năm xưa.
Cuối tháng 5 đầu tháng 6 là thời điểm lý tưởng nhất để đến Pù Luông, khi lúa tại các bản trong Pù Luông bắt đầu chín vàng trên các cánh đồng thoai thoải dọc những con suối, tạo nên khung cảnh nên thơ hiếm có và thời tiết chưa xấu đi vì những trận mưa rào mùa hè.
Con đường đã trải bê tông đẹp đẽ. Đẹp đến nỗi thời gian vừa qua khi đi lại con đường này, tôi tuyệt nhiên không còn tìm thấy những bóng dáng ngày xưa đâu nữa, lục mọi ký ức cũng không thấy đâu về cái thời gian khó khi đi đường đất qua đây, bùn đất trét đầy giày, đầy bánh xe, những đêm chạy trên đường chẳng một bóng người.
Có thể đến Pù Luông bằng ô tô, nhưng phương tiện ưa thích của các bạn trẻ thường là xe gắn máy. Bạn cũng có thể trekking vào các bản nhỏ và xa trong khu bảo tồn.
Bản Hang nằm sát với con suối Pưng nằm phía dưới thung nên từ trên cao có thể nhìn thấy toàn bộ cảnh đẹp của bản làng. Mới đi vào bản có vài chục cây số đã thấy mình tách biệt hẳn với thế giới xe cộ nườm nượp ngoài kia. Một đàn vịt quàng quạc bơi trong dòng nước cũng khiến bọn người phố rú hết lên, thi nhau đuổi theo khiến dòng suối yên bình trở nên nhốn nháo. Nước bắn tung tóe, tiếng cười giòn giã. Có lẽ thi thoảng cũng phải rời xa phố thị thật, để sống với thiên nhiên và cuộc đời nhà nông bình dị.
Xuôi theo con suối Pưng, những cánh đồng của đồng bào dân tộc Mường đang mùa gặt ngả mình bên dòng suối. Màu vàng ruộm chạy dọc hai bên suối, dẫn chúng tôi đến với bản Kho Mường. Bản có lác đác vài nhà làm du lịch, chỗ ăn ở khá thoải mái. Con suối Kho Mường chảy vắt ngang qua thung lũng, nước mát lạnh là một nơi tuyệt vời để quên đi những mệt nhọc trên đường. Dừng chân nghỉ lại qua đêm tại Kho Mường là lý tưởng nhất trong suốt cuộc hành trình. Bản Kho Mường trù phú bậc nhất trong khu bảo tồn Pù Luông. Bản được ôm trọn bởi những thửa ruộng bậc thang rất đẹp bao bọc quanh con suối và khu bản.
Những ngôi nhà sàn ẩn sau hàng cau, cọ, những thửa ruộng bậc thang trĩu hạt, những con suối trắng xóa ngang đường, vách núi đá vôi sừng sững với thảm thực vật dày, ken kín hiện lên dưới ánh nắng sớm trông vô cùng quyến rũ. Đến đây thì chúng tôi không thể đi nhanh được vì cứ được một đoạn lại xuống xe đứng ngắm cảnh. Qua một khúc quanh, cảnh sắc như tranh lại hiện ra, lại phải dừng lại. Cứ thế, quãng đường có mấy cây số mà dừng đến cả chục lần.
Trời đã về chiều mà chẳng ai muốn đi tiếp vì còn mải đứng đây hít hà hương lúa. Chúng tôi quyết định dừng lại nghỉ ở đây đêm nay. Mái nhà sàn ấm cúng với chỗ nghỉ rộng rãi và nhà tắm chung sạch sẽ. Ở một nơi thật sâu và thật xa thế này mà dịch vụ homestay đã phát triển.
Thung lũng thức dậy từ rất sớm bằng tiếng gà gáy, tiếng người rủ nhau đi làm đồng, tiếng quét sân, tiếng bát đĩa lanh canh ở buồng bếp bên cạnh. Tôi tỉnh cả ngủ, khẽ khàng ôm chăn ra tựa cằm ngoài cửa sổ. Mặt trời vẫn chưa tỉnh giấc, sương sớm vẫn còn vờn khắp thung lũng một màu trắng đục.
Từ khung cửa sổ này, một bức tranh đẹp hiện ra. Thung lũng, ruộng bậc thang, dòng suối, cây cầu. Dưới sân, đám gà con lục tục tìm ăn quanh gốc cây đu đủ trĩu quả. Chú chó nhà lười biếng nằm ngáp dài. Bờ rào nở đầy những bông hoa râm bụt màu hồng nhạt xinh xinh.
Sau bữa sáng với xôi nếp chấm muối vừng, chúng tôi tạm biệt ngôi nhà nhỏ lên đường. Từ bản Nủa, nếu có nhiều thời gian, bạn sẽ tiếp tục đi sâu hơn đến bản Cao Hoong và bản Kít, là hai bản đẹp nhất ở Pù Luông với những mái nhà sàn nằm chênh vênh trên sườn núi, lẫn trong cau cọ, giữa núi rừng nguyên sơ và hoang dại. Từ Kho Mường đường tới bản Nủa mất độ hai giờ đồng hồ đi bộ.
Lúa ở Pù luông không gieo trồng cùng một thời điểm nên con đường mang rất nhiều cung bậc; lúa vào đòng đang xanh thì con gái, vài thửa mới chỉ đang ngả màu vàng dìu dịu, có thửa óng ả chín vàng rực cả khoảng trời, hay đôi chỗ lác đác có những thửa ruộng đã gặt chỉ còn trơ gốc rạ.
Pù Luông là một điểm đến thú vị với vẻ đẹp còn nét hoang sơ của thiên nhiên, và một cuộc sống êm ả trên miền biên giới. Một chuyến đi lý tưởng nên kéo dài khoảng hai đến năm ngày để bạn có thời gian nghỉ ngơi, thăm thú và trải nghiệm cuộc sống thú vị trong rừng già. Tháng 5 – tháng 6 và tháng 9 – tháng 10 là thời điểm đẹp nhất trong năm của Pù Luông.
