Xôi chiên phồng bắt đầu có mặt tại miền Nam từ những năm 50 của thế kỷ trước. Chuyện kể về một người đầu bếp ở xứ Biên Hòa (Đồng Nai) vô tình làm rơi cục xôi nhỏ vào chảo dầu đang sôi. Thấy miếng xôi phồng to, nếm thử vừa dẻo vừa thơm, ông làm thử vài miếng khác mời cả nhà cùng ăn và ai cũng khen ngon.
Từ cái duyên tình cờ, người đầu bếp nghĩ đến việc biến món xôi chiên phồng trở thành món ăn chính của quán. Ông không để hạt nếp nguyên vẹn như làm xôi thông thường, quết chúng mịn hơn, trong nếp có pha thêm ít đường cho có vị ngọt, bột sau trộn được ngâm trong dầu ăn.
Theo các đầu bếp kỳ cựu ở miệt vườn Bửu Long (Biên Hòa), chiếc bánh xôi chiên phồng ban đầu chỉ to cỡ bàn tay, nhưng đến khi lan truyền khắp miền Nam và Tây Nam bộ, xôi được làm to hơn quả bóng, thu hút thực khách từ lúc chế biến đến lúc lên bàn ăn.
Tại Sài Gòn và các tỉnh miền Tây, cùng với bánh xèo bánh khọt, xôi chiên phồng do cách chế biến cầu kỳ thú vị nên bếp thường được đặt ở vị trí ai cũng nhìn thấy, cốt là để các đầu bếp biểu diễn tài nghệ và cũng để thực khách có dịp chiêm ngưỡng cách hô biến từ nắm bột chả có gì đặc biệt thành chiếc bánh xôi to tròn, độc đáo, gây nhiều tò mò.
“Muốn làm được chiếc bánh ngon cần phải chọn nếp ngon. Nếp ngon là nếp dẻo. Tuy nhiên khó hơn cả là nghệ thuật chiên xôi. Trước tiên phải chọn chiếc chảo chiên phù hợp, nhiệt độ lửa phù hợp và người chiên xôi phải được học cách chiên. Nếu không, xôi vừa cứng và hình dạng lại không tròn”, đầu bếp Huỳnh Thanh Phong, làng du lịch Bình Quới (TP HCM), cho biết.
Xôi chiên phồng được xem là hoàn hảo khi bánh xôi sau chiên phải phồng tròn và vàng đều. Chiếc bánh xôi phồng được cho là ngon khi bên ngoài giòn thơm, bên trong vẫn còn dẻo và có vị ngọt. Theo các đầu bếp, vỏ bánh mỏng sẽ giúp người ăn không bị ngán, tuy nhiên để làm được bánh xôi chiên phồng có vỏ mỏng vừa giòn vừa dẻo không đơn giản chút nào.
Là món ăn có vị ngọt, xôi chiên phồng sau khi thành bánh thì được cắt ra miếng nhỏ, ăn kèm với gà quay, cánh gà chiên hoặc thịt nướng. Muốn đỡ ngán, thực khách có thể ăn kèm dưa leo hoặc các loại rau thơm. Nói như nhiều người từng có dịp đứng cạnh chảo xem chiên xôi “chỉ nhìn thôi là đã muốn ăn thứ một miếng”.
Với xôi chiên phồng, ăn không phải chỉ để no mà để cảm nhận được cái công của người làm bếp. Xôi chiên phồng vì thế không đơn thuần là món ăn, mà là một tác phẩm nghệ thuật.
 vô tình làm rơi cục xôi nhỏ vào chảo dầu đang sôi. Thấy miếng xôi phồng to, nếm thử vừa dẻo vừa thơm, ông làm thử vài miếng khác mời cả nhà cùng ăn và ai cũng khen ngon.){kind=link}