Vẻ đẹp thanh tân, hồn nhiên của hoa ban khiến cho núi đồi Tây Bắc rực sáng lên một sức sống thơ mộng, trẻ trung.
Núi rừng Tây Bắc sở hữu người con gái tên Ban xinh đẹp nết na với giọng hát làm mê đắm lòng người. Trái tim nàng sớm đã dành trọn cho chàng Khum dù rằng có rất nhiều trai làng theo đuổi. Vì chê Khum nghèo, cha Ban đã ép gả cô cho con trai của một trọc phú quanh vùng, vừa gù vừa lười biếng và xấu tính. Nàng trốn chạy khỏi nhà, tìm đếm với người yêu để kêu cứu nhưng lúc này Khum lại đi xa. Không quản xa xôi cách trở, Ban buộc chiếc khăn Piêu của mình vào chân cầu thang để làm dấu rồi vượt đèo vượt suối đi tìm Khum.
Nàng đi mãi đi mãi cho đến khi kiệt sức và gục chết tại một con suối. Cứ mỗi độ xuân sang, nơi này mọc lên một loài cây ra hoa trắng muốt. Dân Mường liền gọi là hoa ban và coi đó là loài hoa tượng trưng cho hoa tình yêu chung thuỷ. Về phần chàng Khum, về đến nhà, nhìn thấy chiếc khăn Piêu, hiểu ra sự tình chàng vội vã đi tìm Ban để rồi cũng chết vì kiệt sức. Khum hóa thành con chim, sống cuộc đời lẻ loi, bay khắp núi rừng với hy vọng tìm ra người yêu. Cứ đến mùa xuân, khi hoa ban nở, chim lại cất tiếng gọi bạn tình da diết.
Cây ban có sức sống mạnh, chịu hạn tốt, nên hầu hết chúng phân bố ở các cánh rừng quang, ít cây cổ thụ. Còn những cánh rừng già nguyên sinh và ẩm ướt, hầu như không có cây ban.
Bà con người Thái Mường có hẳn một lễ hội hoa ban, gọi là Xên Mường. Trong lễ hội, bà con cúng lớn tri ân tổ tiên, cầu cho quốc thái dân an, gia đình hạnh phúc. Hoa ban là hoa của sự may mắn, tốt đẹp.
Nhị hoa mang vị ngọt, quyến rũ nhiều loài côn trùng, nhất là các loài lấy mật như ong, bướm. Tên gọi hoa ban theo tiếng của dân tộc Thái, có nghĩa là hoa ngọt.
Xa xa phía dưới là những nóc nhà của đồng bào dân tộc miền núi.
Trái với vẻ đẹp mỹ miều của mình, hoa ban có cái tên khoa học hết sức ngộ nghĩnh: cây móng bò. Có tên gọi như vậy đơn giản chỉ vì lá của loài hoa này mang hình dáng của chiếc móng bò.
Hoa ban trắng cánh nở ra trắng muốt, trong hơn cả bạch ngọc. Nụ hoa ban trắng dài dài như nụ mai, khi mãn khai hé lộ một màu ngọc tinh tuyền, cái màu trắng đơn sơ.
Các địa điểm có nhiều hoa ban là khu vực thị trấn Mộc Châu, Sơn La và Điện Biên.
Hoa ban khoe sắc bên tường nhà cổ kính.
Hoa ban phủ trắng núi rừng Tây Bắc một vẻ đẹp lãng mạn, len lỏi trong từng ngóc ngách từng mái nhà, bờ tường cổ kính.
Màu trắng hoa ban thường được những thi sĩ ví von như sắc màu của sự tinh khôi trong sáng hệt như vẻ đẹp trong trẻo của những thiếu nữ miền sơn cước.
Vẻ đẹp núi rừng khoe sắc giữa thiên nhiên.
Vào khoảng tháng 3, ngược quốc lộ 6 lên với núi rừng Tây Bắc bạn sẽ có dịp chiêm ngưỡng những con đường quanh co uốn lượn, những bản làng, những thung lũng ngập trong sắc hoa trắng xóa.
