Trái xay còn gọi là quả nhung vì ở ngoài lớp vỏ có một lớp lông tơ mịn như nhung phủ lên bên trên vỏ. Trái xay có hình bầu dục hơi dẹp, bên ngoài lớp vỏ có màu đen đen hoặc nâu thẫm. Thịt bên trong trái thường có màu vàng đậm, thịt xốp và mềm, được bao bọc bởi lớp vỏ mỏng, giòn. Vị chua chua của trái khi lần đầu tiên tiếp xúc với vị giác, để lâu vị chua ấy đọng lại thành vị ngọt thanh rất riêng biệt trong miệng. Mùi vị đặc trưng này khiến trái xay không bao giờ bị nhầm lẫn với các loại trái cây khác. Vào độ hè sang thu, trái xay lại nở rộ và trở thành món ăn dân dã, làm “say” lòng biết bao nhiêu thực khách.
Trái xay chứa lượng chất đạm protein thấp, chất xơ dạng thô cao vừa phải, nên giúp giảm nồng độ cholesterol trong máu. Nếu bị nhuận tràng chỉ cần dùng 100g thịt quả xay nghiền nát với nước. Lọc lấy nước, rồi dùng dung dịch lọc nấu cô lại với lửa nhỏ đến khi thành cao mềm. Ngày dùng hai-ba lần, mỗi lần một muỗng cà phê, bệnh sẽ được cải thiện đáng kể.
Xay ngào cũng là món ăn được nhiều người ưa thích. Bạn hãy chọn 300g xay chín, loại quả to, bỏ vỏ, đun với nước (xăm xắp). Thêm 1/3 muỗng cà phê muối, 200g đường. Đun liu riu cho cạn nước thì đảo đều và tiếp tục sên trên lửa nhỏ đến khi xay keo lại là được. Nếu thích ăn cay thì cho thêm ớt.
Để có được một hũ xay trộn muối ớt mua xay về, rửa sạch, bóc vỏ, lấy thịt. Cho thịt xay vào trong hũ nhựa hoặc thủy tinh sạch, khô. Cứ một lớp xay thì cho một lớp đường cát trắng (loại hạt to), một ít muối (chỉ một ít, loại mịn, nhiều quá món ăn sẽ mặn) và bột ớt loại còn hạt. Bảo quản sản phẩm ở nơi khô ráo, thoáng mát, khi ăn chỉ cần lấy muỗng sạch cho ra chén.
